W dniu 13 października 2010 r. w siedzibie Izby Skarbowej w Szczecinie odbyła się Konferencja „Handel ludźmi jako współczesna forma niewolnictwa” zorganizowana przez Komendę Wojewódzką Policji w Szczecinie i adresowana przede wszystkim do dyrektorów, pedagogów oraz nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych. Idea konferencji wpisuje się w działania edukacyjno – profilaktyczne w zakresie przeciwdziałania handlowi ludźmi na terenie województwa zachodniopomorskiego, zainicjowane w 2008r. przez Prokuraturę Apelacyjną w Szczecinie, wspólnie z tutejszą Komendą Wojewódzką Policji i innymi partnerami.
Spotkanie uroczyście otworzył gospodarz - Komendant Wojewódzki Policji w Szczecinie nadinspektor Wojciech Olbryś, który wprowadził słuchaczy w tematykę handlu ludźmi, podkreślając niepokojącą skalę tego zjawiska. Następnie p. o. Prokuratora Apelacyjnego w Szczecinie Tadeusz Kulikowski przedstawił prawne aspekty handlu ludźmi, ze szczególnym uwzględnieniem zmian legislacyjnych dokonanych ustawą z dnia 20 maja 2010 r. o zmianie ustawy Kodeks karny i innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 98, poz. 626), które weszły w życie z dniem 8 września 2010 r.. Bez wątpienia najistotniejszą z nich jest wprowadzenie do Kodeksu karnego definicji pojęcia handel ludźmi, która została zamieszczona w słowniczku ( art. 115 § 22 kk ). Rozwiązanie to było od dawna postulowane przez praktyków prawa karnego i z pewnością ułatwi procedowanie w postępowaniach karnych dotyczących tego przestępstwa. Nie sposób umniejszyć znaczenia także innych elementów wspomnianej nowelizacji, dzięki której zbrodnia handlu ludźmi zyskała w Kodeksie karnym nowe, właściwe miejsce- w rozdziale XXIII, poświęconym przestępstwom przeciwko wolności, zamiast dotychczasowego rozdziału XXXII dotyczącego przestępstw przeciwko porządkowi publicznemu. Dzięki temu przepis penalizujący współczesną formę niewolnictwa zyskał na czytelności w zakresie strony przedmiotowej i określenia podstawowego dobra, które jest chronione aktualnym przepisem art. 189 a § 1 kk (wcześniej art. 253 § 1 kk ).
Wystąpienie Prokuratora Apelacyjnego w Szczecinie zobrazowało również inne istotne aspekty nowelizacji, w tym spenalizowanie przygotowań do handlu ludźmi (art. 189 a § 2 kk ) oraz rozszerzenie katalogu przestępnego zaniechania denuncjacji o tą właśnie zbrodnię ( art. 240 § 1 kk ).
W dalszej części dotyczącej prawnych aspektów handlu ludźmi uczestnikom konferencji przedstawiono pojęcie niewolnictwa i uregulowania zawarte w art. 8 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny ( Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 554 ), a także w istocie otwarty katalog przestępstw, których ofiarami stają się osoby pokrzywdzone handlem ludźmi, pozostające w rękach sprawców.
Prokurator Apelacyjny w Szczecinie podkreślił znaczenie algorytmu i metodyki postępowania w sprawach dotyczących tego rodzaju przestępstw, jako cennych dla prokuratorów i funkcjonariuszy Policji instrumentów sprzyjających realizacji idei minimalizowania wtórnej wiktymizacji ofiar handlu ludźmi, których traumatyczne przeżycia są niejednokrotnie na tyle silne, że stanowią istotną barierę dla aktywnego ich udziału w procesie karnym.
Właściwe wykorzystanie dostępnych rozwiązań prawnych oraz coraz szersza oferta pomocy organizacji pozarządowych adresowana do ofiar handlu ludźmi, w tym będących uczestnikami postępowań karnych, pozwalają na realizację celów procesu karnego z jednoczesnym poszanowaniem praw tych szczególnych ofiar. Prokurator Apelacyjny w Szczecinie podkreślił jednocześnie, że nieoceniona w procesie ich identyfikacji jest rola wychowawców i pedagogów szkolnych, którzy w codziennym kontakcie z młodzieżą mogą dostrzec niepokojące symptomy w zachowaniu ofiar, niejednokrotnie nie potrafiących nazwać swojej krzywdy.
Powyższe spostrzeżenia znalazły swój oddźwięk w wystąpieniach kolejnych prelegentów. Pani dr Anna Nowak – Dyrektor Instytutu Socjologii Wyższej Szkoły Humanistycznej TWP w Szczecinie przedstawiła społeczny wymiar handlu ludźmi i aspekty pracy wśród ofiar i ich rodzin. Z kolei przedstawicielki Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Szczecinie omówiły sposoby bezpiecznego podejmowania pracy za granicą, w tym strukturę i zadania EURES - sieci współpracy publicznych służb zatrudnienia i ich parterów na rynku pracy wspierających mobilność w dziedzinie zatrudnienia na poziomie międzynarodowym, w krajach Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii i Szwajcarii.
Przedstawiciele Placówki Straży Granicznej w Szczecinie i zachodniopomorskiej Policji zaprezentowali praktyczne doświadczenia w zwalczaniu handlu ludźmi oraz inicjatywy edukacyjne, w tym film z udziałem młodzieży z II Liceum Ogólnokształcącego w Szczecinie podejmujący temat współczesnego niewolnictwa. Na ten poważny problem społeczny, o szerokim kontekście prawno-karnym zwraca uwagę idea ustanowienia Europejskiego Dnia przeciwko Handlowi Ludźmi obchodzonego także w tym roku w dniu 18 października.
Konferencja zorganizowana przez Komendę Wojewódzką Policji w Szczecinie pokazała, że o tym trudnym zjawisku można mówić w sposób przystępny, a jednocześnie atrakcyjny dla każdego odbiorcy, czego dowodem było żywe zainteresowanie wystąpieniami praktyków.
